Voor de adempauze

Helemaal waar is dat overigens niet, omdat in Engeland de 5 Alpine tot in de jaren tachtig als 5 Gordini wordt geleverd. De naam Alpine mocht lange tijd in Angelsaksische landen niet door Renault worden gebruikt. Maar dat ter zijde.

Het is duidelijk dat Renault midden jaren zeventig de naam Gordini nog niet volledig aan de wilgen wil hangen. Er moet dus een opvolger komen voor de 12 Gordini. Er wordt binnen het bestaande programma gekeken en alleen de 17 blijkt in aanmerking te komen.

In juli 1971 lanceert Renault de 15 en 17, twee coupémodellen op de vertrouwde basis van de Renault 12. De 15 als TL en TS heeft een familiair karakter met zijn ver doorgetrokken zijruiten, terwijl de 17 als TL en TS een duidelijk sportiever karakter heeft met de dubbele ronde koplampen en de roosters boven de achterwielen. De 17 is direct verkrijgbaar als coupé en luchtige découvrable met een elektrisch bediend roldak. Om tijdens de wintermaanden een optimale isolatie te verkrijgen, levert Renault deze uitvoering met een kunststof hardtop af die over het roldak kan worden geplaatst.

Foto's: De Renault 17 Gordini van de eerste fase heeft stoelen zonder hoofdsteunen. Rechts: de nieuwe stoelen met hoofdsteunen verschijnen in de zomer van 1976.

De 17 TS bedient zich als topmodel van een 4 cilinder injectiemotor en daarmee is de auto de eerste Renault die hiermee standaard wordt uitgerust. De verdere techniek is grotendeels afkomstig van de 12 Gordini inclusief de vijfversnellingsbak. Uit een motorinhoud van 1.565 cc wordt door toevoeging van een elektronisch Bosch injectiesysteem een vermogen behaald van 108 DIN pk en daarmee is de 17 TS de krachtigste productieauto van Renault van dat moment. De naam TS lijkt enige tijd voldoende om de sportieve lading van het model te dekken. Vanaf modeljaar 1974 krijgt de motor een update. De cilinderinhoud neemt toe naar 1.605 cc zonder dat het motorvermogen wijzigt.

En dan ineens verdwijnt in de meeste landen in 1975 de naam TS ten faveure van Gordini, zonder dat deze naamswijziging enige invloed heeft op techniek, uitrusting of uitstraling. Achterop komt een nieuw typeplaatje met onder de naam Renault 17 en het Renault-logo een zilverkleurige strook met daarop 'Gordini'. Niets meer en niets minder. De 17 Gordini staat uiteraard op de zogenaamde Gordini-wielen (Fergat), maar dat was bij de 17 TS ook al het geval. De uitrusting is voor die tijd zeer compleet met onder meer een achterruitverwarming, toerenteller, middenconsole, klokje, elektrische portierruiten en getint glas alsmede een gelaagde voorruit. De kleine zijruiten achter zijn handmatig neerdraaibaar, zodat ook de coupé een behoorlijk 'open' karakter heeft.

We kunnen ons tegenwoordig niet meer voorstellen dat een sportief topmodel staat op 165 HR 13 banden, terwijl de topsnelheid van meer dan 180 km/u zeer passend is. Ook de schijfremmen rondom komen van de 17 TS. Op de optielijst staan zaken als kunstleer, rundleer, metaallak en gordels met een oprolautomaat.

De 17 Gordini van het eerste type blijft zeer kort op het programma, omdat in de zomer van 1976 een facelift op de 15 en 17 wordt doorgevoerd. Deze heeft invloed op de uitstraling van zowel de buitenkant als het interieur. Aan de voorkant worden koplampen en grille van elkaar gescheiden en loopt de chroomrand met rubberen 'bumper' niet meer boven langs de grille door. De middelste groef op de motorkap komt te vervallen. Aan de achterkant is het kunststof gedeelte van de bumper voortaan zwart in plaats van grijs en diezelfde kleurverandering ondergaan de roosters, waarachter overigens ruitjes schuil gaan. Waar voorheen de achterruit wat dieper in de achterklep lag met een zwarte omranding, komt deze nu vlak te liggen en tot slot loopt de verlichting over de volle breedte van de auto met een verbindende rode reflectorbalk.

Het interieur is danig onder handen genomen. Zo is het dashboard helemaal nieuw. De auto behoudt vier klokken maar die zitten nu verpakt in een hoekig geheel, waar voorheen iedere klok zijn eigen halfronde overkapping had. Omdat het volledige dashboardlichaam nieuw is, hebben ook alle andere bedieningsknoppen een gewijzigde positie gekregen. Het meest zichtbaar zijn wellicht de nieuwe stoelen met aangebouwde hoofdsteunen en losse lendensteunen, terwijl tegelijk het patroon van de achterbank hierop is aangepast. Technisch zijn er geen wijzigingen bij de 17 Gordini, terwijl juist de 17 TS weer een plaats op het programma heeft gekregen. Waar de Gordini zich nog steeds bedient van de 1.605 cc injectiemotor beschikt de 17 TS over de 1.647 cc krachtbron bekend uit de 16 TX. Het vermogen van 98 pk ligt onder dat van de Gordini. Het enige zichtbare onderscheid is te vinden in de Gordini wielen die de 17 TS niet heeft. We praten bij de faceliftversie over modeljaar 1977, het laatste jaar dat de 17 Gordini in Europa wordt gevoerd, want voor 1978 en 1979 neemt de 17 TS zijn koppositie over.

Foto: De 17 Gordini van de eerste generatie met losse achterlichten en dieper in de klep geplaatste achterruit.

Nadrukkelijk gaat het hier over de Europese situatie. Want Renault zou Renault niet zijn als er op specifieke markten uitzonderingen wordt gemaakt. De Renault 15 en 17 worden namelijk ook naar de Verenigde Staten en Canada geëxporteerd. In modeljaar 1972 maken beide coupés daar hun opwachting. De 17 draagt in eerste instantie geen toevoeging, maar heeft wel meteen de injectiemotor. In eerste instantie de 1.565 cc krachtbron die qua vermogen niet afwijkt van de Europese versie. Specifieke kenmerken van de Amerikaanse versie zijn de extra bumpers die als het ware over de schildbumpers worden geplaatst en de auto aanzienlijk langer maken. De chromen rand rond de grille van de Europese versie wordt bij de Amerikaanse variant in de carrosseriekleur uitgevoerd. Verder in het interieur losse hoofdsteunen op de voorstoelen, een doorlopende overkapping boven de vier klokken en een afwijkend stuurwiel met groot, hoekig middenkussen. Uiteraard krijgt ook de Amerikaanse klant de keuze uit de coupé en découvrable, aldaar 'coupe convertible' genoemd.

Maar dan gaat de Amerikaanse 17 afwijken. Nog voor de facelift krijgen zowel de 17 TL als Gordini de 1.647 cc motor, waarbij de Gordini een injectiesysteem behoudt. Dit heeft alles te maken met nieuwe emissienormen. De Gordini moet hierdoor flink aan vermogen inleveren. Er blijft maar 95 SAE pk over. Inmiddels heeft de Amerikaanse 17 nieuwe stoelen gekregen met aangebouwde hoofdsteunen in dezelfde sfeer als de eerste 12 TS.

Net als in Europa volgt de Amerikaanse variant de facelift in 1976. Toch behoudt de auto de doorlopende grille met koplampenomlijsting van de eerste generatie, terwijl alle andere veranderingen wel worden doorgevoerd. Technisch blijft alles bij het oude en de 17 Gordini zet langer dan in Europa zijn Amerikaanse carrière voort.

Omdat de 17 TS injectie en Gordini technisch identieke auto's zijn, dragen ze ook hetzelfde R-nummer en daarom wordt het moeilijk achter het exacte productieaantal te komen. Van de R1317 (17 TS injection en Gordini) zijn er 1.890 stuks geproduceerd van zowel de eerste als tweede generatie. De R1327 is de découvrable die 1.138 keer werd gemaakt, waarvan exact 100 stuks Gordini phase II. Van de 1.647 cc injectie coupé werden er 90 gemaakt (R1316) tegen 4.157 van de découvrable (R1326). Al deze auto's dragen de Gordini badge.