Ultrakorte-keten PFAS bepalen 
in water

‘Een van onze opdrachtgevers vroeg ons eind 2023 of wij ultrakorte-keten PFAS zoals TFA en PFPRA in (rivier)water konden aantonen. En of wij verder onderzoek naar de individuele PFAS konden verrichten.’ Aan het woord is onze relatiemanager Ingrid Dijkkamp. ‘AQZ beschikt over de juiste apparatuur en knowhow, dus onze expertisegroep ging met dit verzoek aan de slag.’  

‘Ultrakorte-keten PFAS-stoffen staan bekend om hun slechte afbreekbaarheid en mogelijke schadelijke effecten op de gezondheid’, vervolgt Ingrid. ‘Er bestaan op dit moment nog geen normen in het Drinkwaterbesluit voor de ultrakorte PFAS, maar trifluorazijnzuur (TFA) wordt wel meegenomen in de PFAS-som. Onder andere Duitsland pleit voor een EU-classificatie van TFA als schadelijk voor de voortplanting, mede gebaseerd op studies die wijzen op afwijkingen bij foetussen van aan TFA blootgestelde dieren. Kortom, dit is een belangrijk thema voor drinkwaterbedrijven als het gaat om het waarborgen van de waterkwaliteit, nu en in de toekomst. De andere twee drinkwaterbedrijven die aandeelhouder zijn bij AQZ, haakten dan ook al snel aan bij het pilotproject, ook omdat TFA via uitspoeling in het grondwater terecht kan komen. Een aandachtspunt voor alle drinkwaterbedrijven dus.’

Trifluorazijnzuur (TFA)

Trifluorazijnzuur (TFA)

TFA is het kleinste molecuul binnen de PFAS-groep en wordt niet altijd tegengehouden door de filtratietechnieken die andere, langere PFAS-verbindingen uit water kunnen verwijderen. Hierdoor kan de stof, die vaak afkomstig is van pesticiden en industriële lozingen, gemakkelijker doordringen tot drinkwaterbronnen.

Op zoek naar antwoorden

Peter Fischer, adviseur waterkwaliteit bij de expertisegroep van AQZ, gaf leiding aan het pilotproject Ultrakorte PFAS.  ‘We bestelden de juiste standaarden en afgelopen zomer namen onze buitendienstcollega’s de eerste watermonsters op de aangewezen plekken. Met onze analisten van de sectie Organisch ontwikkelden we een nieuwe meetmethode waarmee deze monsters succesvol geanalyseerd konden worden. Deze analyses leverden niet alleen een kwalitatieve duiding op, waarbij je vaststelt of een stof aanwezig is of niet, maar voor de stoffen TFA, perfluorpropaanzuur (PFPrA), perfluorpropaansulfonzuur (PFPrS) en 2,3,3,3 tetrafluorpropaanzuur (TFPrA) kwamen we zelfs tot een kwantitatieve duiding. Daarvan kunnen we dus bepalen in welke hoeveelheid de stof in het water aanwezig is. We konden uiteindelijk dus meer antwoorden verschaffen dan wat oorspronkelijk gevraagd was door het drinkwaterbedrijf. Dat geeft veel voldoening.’

Experts op het lab

AQZ beschikt over een laboratorium met vier specialismen: organische en anorganische chemie, microbiologie en hydrobiologie. In deze pilot vervulden de analisten van het organische laboratorium een hoofdrol. Zij verrichtten de juiste metingen met onze geavanceerde apparatuur en droegen bij aan betrouwbare analyseresultaten voor de opdrachtgever.

Ultrakorte-keten PFAS-analyses voor alle klanten 

Momenteel laat AQZ de eigen methode toetsen aan de uitbestede methode bij een Duits collega-laboratorium en wordt gekeken of de historische trend doorzet. ‘AQZ is een van de eerste drinkwaterlaboratoria in Nederland die in staat is om deze ultrakorte-keten PFAS-onderzoeken in water te verrichten en daarbij zelfs kwantitatieve duiding te geven. We voeren deze onderzoeken niet alleen uit voor drinkwaterbedrijven, maar we kunnen deze analyses nu aanbieden aan al onze opdrachtgevers. Daar zijn wij trots op’, aldus relatiemanager Ingrid.