Buurtteammedewerker in Utrecht
Tekst Ronald de Kreij Beeld Doon van de Ven
Het begin van het overleg over een nieuwe cao voor het streekvervoer in januari volgend jaar lijkt nog ver weg, maar gezien de ervaringen in de achterliggende jaren is een gedegen voorbereiding van wezenlijk belang. Dus dat is waar FNV Streekvervoer nu al druk doende mee is. Tijs de Vries geeft een tussenstand van zaken.
Tijs de Vries is buschauffeur bij Qbuzz, momenteel voorzitter van de ondernemingsraad aldaar én lid van het subsectorbestuur van FNV Streekvervoer. Vanuit dit laatste orgaan is hij afgevaardigd als lid van de cao-onderhandelingsdelegatie van de bond. Dit maakt hem tot een prima bron om te vertellen hoe het staat met de voorbereidingen van het overleg over de nieuwe cao die op 1 maart 2025 moet ingaan.
‘De afgelopen overlegrondes hebben een hoop gedoe opgeleverd’, steekt hij van wal. ‘En dan zeg ik het voorzichtig, want iedereen zal zich de verschillende grote stakingsacties nog goed herinneren. Maar goed, het heeft ons geen windeieren gelegd. In totaal bijna 16 procent meer loon in de periode tussen 1 februari 2023 en 1 april 2025 is niet slecht. Ook omdat we tevens de pauzes hebben kunnen verlengen en een generatiepact hebben kunnen afspreken vanaf 63 jaar, drie dagen werken tegen 80 procent loon en 100 procent pensioenopbouw. Successen dus op het gebied van meer loon en minder werkdruk. Maar het kan nog altijd beter.’
Aanhakend bij dit laatste: wat heeft de bond bij komend cao-overleg voor ogen? ‘We volgen de doelstellingen die we hebben vastgelegd in ons werkplan voor de komende jaren’, vertelt De Vries (zie ook het artikel hierover elders in dit e-magazine). ‘Automatische prijscompensatie is een van de doelstellingen, maar we weten nu al dat dit een lastige discussie zal opleveren. Dit is voor ons echter geen reden om het er niét over te hebben.’
‘Andere voorstellen’, vervolgt De Vries, ‘zijn onder meer een maximale dienstlengte van 8,5 uur en het verwijderen van de diverse loontreden uit het loongebouw van de chauffeurs. Als we de dienstlengtes beperken tot minimaal 6 uur en maximaal 8,5 uur, dan heeft de chauffeur recht op pauzes die bovendien gunstiger vallen. Waarvan door de krappe rijtijden overigens vaak niet meer dan twee keer ongeveer een kwartier netto overblijft om te kunnen eten en voor toiletbezoek. ’Door de loontreden uit het loongebouw te slopen, hoeven chauffeurs niet meer 13 of 14 jaar te wachten tot ze hun maximum salaris hebben bereikt. Ze kunnen dus sneller groeien, en dat maakt de sector aantrekkelijker voor nieuwe instromers. Dat is fijn in tijden zoals nu met grote personeelstekorten.
De werkgevers proberen nog wel te werven met slogans als “veel flexibiliteit en 3.000 euro per maand”, maar die verdiensten blijken in de praktijk pas behaald te kunnen worden na vele jaren. Overigens stellen we in het verlengde van aantrekkelijk zijn op de arbeidsmarkt ook voor om de overwerkvergoedingen flink te verhogen. Dan komen de mensen echt wel hoor, want uiteindelijk draait het voor een belangrijk deel toch om geld.’
Voortbordurend op de situatie op de arbeidsmarkt: ‘De permanente inzet van gepensioneerden vinden wij geen goed idee. Over hun inkomsten worden geen pensioenpremies meer betaald, en dus dragen zij ook niet bij aan ons solidaire pensioenstelsel. En als we niet oppassen schakelen de werkgevers straks alleen nog maar gepensioneerden in, omdat die mede hierdoor goedkoper zijn. Ze inzetten bij piek en ziek vinden we nog wel begrijpelijk, maar dan onder dezelfde voorwaarden als vast en uitzendpersoneel.’
En arbeidsmigranten? Die zien we de laatste tijd tenslotte ook steeds vaker achter het stuur in de bus. De Vries: ‘In deze tijd van krapte zien we dat in alle sectoren. Maar we stellen wel voorwaarden. Uitbuiting van deze arbeidskrachten zoals we in andere sectoren nogal eens zien, moet absoluut voorkomen worden. En ze moeten de taal beheersen, want anders ontstaan onveilige situaties. Als er iets in de bus gebeurt, dan moet de chauffeur wel kunnen handelen. En niet in de vorm van – dit is werkelijk gebeurd! – “bus boem ho”. Die man bleek tegen een boom te zijn aangereden. Ik begrijp trouwens dat in Limburg al drie chauffeurs zijn weggestuurd omdat ze de taal echt onvoldoende beheersten.’
Een andere belangrijke wens van FNV Streekvervoer is werken naar wens. ‘Dat is vooral om aantrekkelijker te worden voor jongeren’, aldus De Vries. ‘Dit vereist andere contractvormen. Bijvoorbeeld contracten met afspraken over vaste vrije dagen of alleen vroege diensten. Maar ook sneller vaste contracten. Dit maakt dat medewerkers eerder zekerheid hebben en meer regelmaat in hun werktijden.’
‘Als je kijkt naar de belangen dan zie je dat de werkgevers enerzijds met de handen in het haar zitten omdat ze geen personeel kunnen vinden, en dat wij als bond anderzijds alles op alles moeten zetten om het vak te beschermen. Dit betekent echter nog niet dat we allerlei tussenoplossinkjes moeten gaan verzinnen, zoals het inzetten van gepensioneerden of studenten. We moeten gezamenlijk structurele oplossingen afspreken. Waarbij de kracht van de bond is en blijft dat we er zijn voor het collectieve belang.’