MINIMUMLOON EN MEDIAANLOON

De inkomensverschillen in Nederland worden steeds groter. Om te voorkomen dat de kloof almaar groter wordt, moet het minimumloon worden gekoppeld aan de andere lonen. De Europese Unie heeft daarvoor een duidelijke richtlijn vastgesteld: het minimumloon moet minstens 60 procent zijn van het mediaanloon. Het kabinet volgt die richtlijn niet. De FNV dringt er bij de politiek op aan om zo snel mogelijk aan die Europese norm te voldoen.

In Nederland werken ruim 8 miljoen mensen in loondienst. Wanneer je het totale inkomen dat zij verdienen deelt door het aantal werknemers, dan kom je uit op het gemiddelde loon. In 2021 bedroeg het gemiddelde maandsalaris voor een voltijdbaan 3.783 euro bruto. Sindsdien is dit flink gestegen. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat het gemiddelde over 2024 uitkomt op ongeveer 4.450 euro bruto per maand.

Het mediaanloon wordt op een andere manier berekend. Wanneer je alle lonen van laag naar hoog op een rijtje zet, ligt het mediaanloon precies in het midden. 4 miljoen werknemers verdienen dus meer dan het mediaanloon en 4 miljoen verdienen minder. Het CPB heeft nog geen recente cijfers over het mediaanloon, maar in 2021 bedroeg het mediaanloon 39.100 euro bruto per jaar. Dat is 3.300 euro bruto per maand, behoorlijk lager dan het gemiddelde salaris. Dat komt omdat weinig mensen heel veel verdienen. Zij trekken met hun inkomen het gemiddelde omhoog. 

Al bij de invoering van het minimumloon is benadrukt dat het moet meegroeien met de welvaart. Toch is daar weinig van terechtgekomen. De armoede is alleen maar toegenomen. Om te voorkomen dat nog meer mensen in armoede vervallen, zou het minimumloon 60 procent van het mediaanloon moeten bedragen. Dat wordt een toereikend minimumloon genoemd. Niet alleen de Europese Unie en de FNV streven daarnaar, maar ook de internationale arbeidsorganisatie ILO en een aantal politieke partijen, zoals de SP, de ChristenUnie en GroenLinks-PvdA. Europese landen als Duitsland, Frankrijk en Spanje zitten al op die 60 procent, Nederland blijft daarbij achter.

Hoe hoog het mediaanloon dit jaar zal zijn, is nog niet bekend. Maar in reactie op de inflatie zijn de salarissen flink gestegen. De verwachting van de FNV is dat het mediaanloon dit jaar uitkomt op ongeveer 4.370 euro bruto per maand, wat pakweg 26 euro per uur is. En 60 procent daarvan is 16 euro. De eis Voor16 van de FNV is dus niet uit de lucht gegrepen, maar is gebaseerd op een breed gedragen richtlijn om armoede te kunnen bestrijden. Door het minimumloon te koppelen aan het mediaanloon wordt bovendien voorkomen dat de inkomensverschillen steeds groter worden.

Als het over het inkomen gaat, dan komen al snel termen als modaal loon, doorsneeloon of normaal loon ter sprake. Daarmee wordt weer wat anders uitgedrukt dan het gemiddelde loon of het inkomen. Modaal loon is het niveau dat het meest voorkomt in Nederland. Daarom heet een modaal loon ook wel het doorsneeloon of het normale loon.

Het CPB schat het modaal inkomen dit jaar op 43.000 euro bruto per jaar, oftewel gemiddeld 3.580 euro per maand. Dat is lager dan het mediaanloon of het gemiddelde loon. Het modale salaris is ongeveer gelijk aan 80 procent van het gemiddelde loon, zo blijkt uit de gegevens van het CPB. Van de 8 miljoen werkenden verdient sowieso de helft minder dan het mediaanloon. De grootste groep – ongeveer 2 procent – ontvangt precies het modale salaris.

De sociale uitkeringen zijn rechtstreeks gekoppeld aan het minimumloon. Als het minimumloon omhooggaat, dan stijgen uitkeringen als de AOW, de bijstand, de WW en de WIA (vroeger WAO) met hetzelfde percentage. Het kabinet volgt de Europese richtlijn om het minimumloon vast te stellen op 60 procent van het mediaanloon niet. Daardoor is er ook geen koppeling tussen het mediaanloon en de uitkeringen. Maar als het aan de FNV ligt, gaat dat dus veranderen. Een minimumuurloon van 16 euro zal ook een flinke stijging van de sociale uitkeringen betekenen.