Hoe ervaren Oerol-bezoekers met een beperking het festival?

Tekst: Jenny Rozema, Beeld: Lisa van der Rhee

Femke vertelt enthousiast over haar tijd op het festival. Ze geniet volop. “Ik heb een danstheatervoorstelling gezien gisteren. Die maakten ook echt contact met mij, dus dan ging ik met hen dansen.” Ook het straattheater mag op complimenten rekenen. Nel vult aan: “Daar mag nog wel meer van komen!”

Tineke
[audiodescriptie: Tineke zit in haar rolstoel. In de achtergrond is een bos te zien. Tineke draagt een zwarte top en heeft een zonnebril in haar roodbruine haar. Ze heeft één hand op het stuur van haar voorzetbike, en haar andere arm in een relaxte houding naast haar. Ze kijkt in de camera en glimlacht]

We spreken af met Tineke in het bos. Hier begint zometeen de voorstelling van BOG. Tineke staat met haar man en een vriendin vooraan in de rij, zodat zij als eerste de heuvel op kan. Tineke is rolstoelgebruiker, en post over haar ervaringen op haar Instagram-account @rolstoelleven.

Tineke heeft gewerkt als theaterprogrammeur en -marketeer. Liefde voor theater zit er dus goed in, en ze komt dan ook al jaren op Oerol. Eerst fietsend en kamperend, maar sinds twee jaar doet ze “Oerol op wielen”, zoals ze het zelf zegt. Voor haar rolstoel zit een voorzetbike, waarmee ook de hobbels en hellingen van Terschelling goed begaanbaar zijn. 

Ze vertelt ons over haar ervaringen bij voorstellingen. “De ene keer is het heel goed geregeld. Dan is de productie er op ingespeeld, en dan weten ze: ‘hier is de rolstoelplek’. Maar andere keren is dat wat minder.” Het Terschellinger landschap maakt toegankelijkheid soms ook lastig. “Gister was er een voorstelling in heel mul zand. Ik dacht dat dat wel zou gaan, maar ik zakte weg. Toen hebben we er plankjes onder gelegd. Je moet soms wel improviseren.”

Op veel plaatsen zijn daarom extra voorzieningen geregeld. Bij optredens op het strand zijn bijvoorbeeld vaak strandrolstoelen beschikbaar. “Dat was wel heel leuk, want die hebben van die hele dikke banden en die veren een beetje mee. Iedereen was daar aan het dansen, en ik kon op mijn manier ook dansen. Dan heb je echt dat festivalgevoel.”

Afke. [audiodescriptie: Een portretfoto van Afke. Ze is tot en met haar schouders in beeld en zit met haar linkerkant naar de camera gedraaid. In de achtergrond is een witte, heldere lucht te zien, met daaronder een wazig uitzicht over West-Terschelling. Afke draagt een shirt met strepen, een ketting en schelpvormige oorbellen. Ze kijkt naar voren langs de camera en lacht.]

We bezoeken Afke en haar man Andries bij hun appartement in West-Terschelling, waar ook hun kinderen verblijven. Afke is blind, en gaat geregeld naar theatervoorstellingen. Kleinere voorstellingen met één of twee acteurs en een simpel decor zijn voor haar vaak wel te volgen, maar bij grotere voorstellingen maken extra voorzieningen een echt verschil. Zo ook hier.

Donderdag gaan Afke en Andries naar de Oerol voorstelling Sâlt. “Ik krijg ook een jut erbij", vertelt Afke. Dit is de naam voor tolken die op Oerol audiodescriptie kunnen geven bij voorstellingen waar dit niet al gebeurt. “Je krijgt dan een koptelefoon. Iemand van Komt Het Zien [de organisatie die op Oerol audiodescriptie verzorgt] zit dan ergens in een hokje, en zij vertellen dan wat er op het toneel gebeurt.” 

Voor Afke helpt het om van tevoren wat context over de voorstelling te krijgen. “Je kunt bij veel theatervoorstellingen ook de introducties van voorstellingen thuis al horen”, zegt Afke. Ze staat op en pakt een zwart-geel apparaat van een kastje. Het heet een Webbox. “Dan luisteren we dat een paar keer af, en dan weet je meer.” Ze drukt op een paar knopjes, en de namen van verschillende theatervoorstellingen komen voorbij. We luisteren naar een stukje over een productie van een voorstelling die ze eerder bezocht heeft.

Er blijft ruimte voor verbetering

Er zijn veel maatregelen getroffen om te zorgen dat iedereen van het festival kan genieten. Desondanks is natuurlijk nog niet alles perfect. Femke vertelt bijvoorbeeld hoe ze aan het handbiken was naar het Festivalhart op de Deining en veel mensen op de fiets niet goed uitkeken. Gelukkig maakten de Oerol crewleden het pad vrij zodat ze er wel goed langs kon.

Tineke vertelt ons dat als ze een voorstelling wil bezoeken, ze eerst moet mailen om een rolstoelplek aan te vragen. Dit komt ze in de theaterwereld vaker tegen. “Als jij ‘s avonds met je vrienden besluit naar een voorstelling te gaan, dan koop je gelijk een kaartje. Ik moet altijd eerst tussen 10 en 4 bellen of mailen. Er zijn wel festivals en theaters waar je gewoon op de website aan kunt vinken dat je in een rolstoel komt, maar vaker kan dit niet. Ik wil gewoon net zoals iedereen een kaartje kunnen kopen.”

Afke en Andries hadden een probleem bij het ophalen van de festivalbandjes. Andries wilde de bandjes ophalen, maar mocht het bandje van Afke niet meenemen omdat de bandjes bij het afhalen direct omgedaan moeten worden. “Nou moeten wij straks eerst weer daarheen, in plaats van dat we gelijk naar de voorstelling konden.”

Ook wij van de dagkrant laten te wensen over: het systeem waarmee we de krant maken werkt niet goed voor screenreaders, waardoor bijvoorbeeld blinde en analfabete mensen de krant niet goed kunnen lezen. Ook daar leren we van, zodat Oerol volgend jaar nog toegankelijker wordt voor iedereen.

De Oerol-organisatie doet hun best, maar beseft zelf ook dat nog niet alles perfect is. Toegankelijkheidscoördinator Jacqueline vertelt ons dat Oerol bovenal lerende is. De organisatie doet hun best, en werkt bijvoorbeeld actief samen met organisaties als Komt Het Zien en HandicapNL om het festival zo toegankelijk mogelijk te maken. Dit jaar zijn al veel verbeteringen doorgevoerd die vorig jaar zijn opgepikt, en de lessen van dit jaar worden ook weer meegenomen naar volgend jaar.

Gelukkig lijken de negatieve ervaringen allesbehalve dealbreakers te zijn. Femke, Tineke en Afke vertellen alledrie over hoe ze de faciliteiten waarderen, en de Oerol crew en makers krijgen veel complimenten. Maar bovenal zijn ze enorm enthousiast over de voorstellingen die ze hebben bezocht. 

Veel informatie over toegankelijkheid op Oerol is te vinden op de Oerol website.