Wie het festivalterrein op het Strand bij de Deining bezoekt, stuit op een klein houten huisje met veertien witte letters erbovenop. ‘Eilandkinderen’, staat er. In het huisje is plek voor vier mensen, die vanaf een houten bank uitkijken op de zee, omringd door… ja. Waardoor eigenlijk? Is het kunst? Is het afval? Nee, het ís gewoon, wat de makers betreft.
Tekst en beeld: Mirthe Westrik
Netten, buizen, plastic kledinghangers; de gekleurde voorwerpen in het huisje vormen een groot contrast met het beige zand op de achtergrond. Op blote voeten kom ik er aan, voor een gesprek met twee van de drie makers: Anne Leijdekkers en Julia ter Veld. Mijn sokken en schoenen heb ik uitgedaan: er zat zand in.
De gekleurde expositie is onderdeel – en grotendeels resultaat – van een educatieprogramma. In april gaven de makers les op vijf verschillende scholen op Terschelling. Kinderen raakten tijdens deze les letterlijk in de knoop met elkaar, en met verschillende materialen, waarna ze zichzelf eraan onttrokken. Wat aan materiaal overbleef werd aan elkaar geknoopt. Zo ontstonden zo’n tachtig kleurrijke installaties.
De makers wilden met de lessen en de expositie de schoonheid laten zien van dingen die per ongeluk in elkaar verstrengeld raken. “Zoals zand in je schoenen,” voegt Julia toe. “Het leven valt en doet, maar niet overal kan duiding aan worden gegeven. In het niets zit een groot onbegrip en spanningsveld, en daar spelen wij mee.”
Volgens Julia en Anne krijgen kinderen al vroeg aangeleerd dat sommige voorwerpen nutteloos zijn, wat de makers jammer vinden. “Hoe ouder kinderen worden, hoe meer ze in een vaste vorm denken,” stelt Anne. “Ik denk bijvoorbeeld dat kinderen er heel erg aan gewend zijn dat dingen die niet op het strand horen, die er terecht zijn gekomen, moeten worden opgeruimd.” Zonde, aldus de kunstenaars.
Ze geven het voorbeeld van een hoepel die per ongeluk in een boom terecht is gekomen, op Terschelling. “Elk kind wist over welke boom het ging want die hoepel hangt er al heel lang”, legt Julia uit. “Vervolgens is dat iets nieuws geworden, wat er mag zijn. Het is nu gewoon de boom met de hoepel. Ze zijn verstrengeld, en leven samen verder. Ik hoop dat we de kinderen konden meegeven dat ze niet direct hoeven te denken: die hoepel moet daar weg, de boom moet weer de boom worden. We hebben ze geprobeerd los te weken uit dat gedachtegoed, en wilden laten zien dat dingen die per ongeluk bij elkaar komen, niet per se slecht zijn, of weggegooid moeten worden.”
In het huisje kunnen bezoekers luisteren naar een audiofragment van acht minuten. Terwijl ze kijken naar de kleurrijke verzameling materialen klinkt de stem van een van de makers, afgewisseld met de stem van kinderen die bezig zijn met het project. “We maken een trommel!”, zegt een van de kinderen in het fragment. “Nee”, zegt een klasgenoot. De kinderen discussiëren over wat het moet worden, waarna een van hen besluit: “We maken niks! Het hoeft niet per se iets te zijn hè?”
En of de makers zelf toevallige samenkomsten hebben meegemaakt in hun leven? Ze moeten lachen. “Dat wij samen kwamen?”, vraagt Julia. “Ja, misschien wel”, reageert Anne. “Een jaar geleden kenden we elkaar nog niet. Maar toen zijn we elkaar op werk tegengekomen, en nu hebben we dit samen gemaakt”, vult Julia aan.
“Maar persoonlijk kan ik heel erg genieten van ál die dingen die per ongeluk zijn ontstaan, en de esthetiek daarvan”, laat Anne weten. “Ik denk dat ik door jou ook wel anders ben gaan kijken naar de weirde shit die je in de duinen ziet liggen”, zegt Julia tegen Anne. “Dat je naar een stuk plastic op het strand kijkt en denkt: wat is hier gebeurd? “Natuurlijk gaan we over honderd jaar allemaal dood met z’n allen, maar het is ook wel fijn om tussendoor gewoon een beetje te blijven spelen.”
De Expeditie ‘Zand in je schoenen’ van Anne Leijdekkers, Julia Ter Veld & EILANDKINDEREN is vanaf vandaag te bewonderen op het Strand bij de Deining en is gewoon toegankelijk met je festivalbandje.