Knotwilgen spreken tot de verbeelding. Mysterieus ogen hun grillige vormen. Streng priemen hun takken omhoog in de lucht. Vele kunstenaars lieten er zich door inspireren. Onze voorouders vonden de knotwilg om andere redenen interessant. Ze ontdekten dat door wilgen te knotten ze telkens opnieuw hout konden oogsten van dezelfde boom. En dat hout kende talloze toepassingen in hun dagelijkse leven, denk bijvoorbeeld aan weidepalen, klompen, vlechtwerk…
Jammer genoeg zijn vele knotbomen doorheen de jaren verdwenen of zijn ze lange tijd niet meer onderhouden. Een spijtige zaak vindt het Stadlandschap, want ze bieden tal van voordelen voor mens en dier. Ze zorgen voor natuurlijke drainage van natte gronden. Ze bieden voeding en schuilplaats voor insecten, vogels en zoogdieren. Het zijn uitstekende oeverversterkers langs beken en waterlopen. Ze staan beeldig in ons landschap. En voor mensen met een houtkachel betekent een wilgenrij een ware houtmijn. Elke 7 jaar kan je van een volgroeide knotwilg een kubieke meter brandhout oogsten.
Daarom blijft het Stadlandschap zich inzetten om knotwilgen in het West-Vlaamse hart maximaal te behouden en hun aantal, waar mogelijk, op te krikken. Zo is er een groep van vrijwillige knotters, opgeleid en aangestuurd door het Stadlandschap, om bomen gratis te knotten bij mensen die daar zelf geen tijd of mogelijkheden toe hebben. In ruil voor hun bewezen diensten krijgen ze het brandhout. En via de campagne ‘Bewilg het landschap’ hebben we sinds 2014 al 7.381 gratis wilgenpoten uitgedeeld.
Het webplatform ‘goedgeknot.be’ brengt eigenaars van kleine landschapselementen (knotbomen, houtkanten,...) in contact met vrijwillige knotters. Die vrijwilligers knotten gratis in ruil voor het hout.
Heb jij knotbomen, een houtkant of hakhoutbosje, maar heb je geen tijd om deze goed te onderhouden, of weet je niet hoe hieraan te beginnen? Registreer je dan op het platform en laat je knotbomen gratis onderhouden door vrijwillige knotters! Aanvragen van eigenaars uit de 17 steden en gemeenten van het West-Vlaamse hart worden voorgelegd aan de meer dan 80 vrijwilligers van de knotploeg van het Stadlandschap. Zij kiezen op basis van de locatie, het aanbod en hun agenda of ze de klus aannemen.
Is er een match, dan brengen wij je graag in contact met een knotter. Jullie spreken onderling verder af wanneer er geknot wordt, hoe de knotter het terrein betreedt en waar de takkenhopen van het snoeihout komen. De knotter krijgt het brandhout (dikke takken) gratis mee naar huis. Hij stapelt het snoeihout (dunne takken die hij niet kan gebruiken) op een hoop. Dit snoeihout kan jij als eigenaar zelf verwerken, bijvoorbeeld in een takkenmuur, vlechtwand, of door ze te verhakselen.
Heb je ervaring met knotten? Of wil je het graag leren? Vind je vakkundig en veilig werken belangrijk? En werk je graag samen in groep? Dan kan je je registreren als vrijwillig knotter bij Stadlandschap West-Vlaamse hart. Jij zorgt voor het onderhoud van knotbomen en krijgt in ruil het brandhout gratis mee naar huis. Het Stadlandschap organiseert regelmatig opleidingen en voorziet een verzekering voor de vrijwilligers.
Bekijk deze Focus-WTV reportage (dd. maart 2021) en krijg een goed beeld van bomen knotten door vrijwilligers van de knotploeg van het West-Vlaamse hart.
En maar blijven zagen! Al 9 jaar aan een stuk. En wat levert het op? 7.381 wilgenpoten en dus zoveel nieuwe knotwilgen in het West-Vlaamse hart! Doe jij er een schepje bovenop? Bestel vanaf november gratis wilgenpoten en plant ze deze winter in jouw weide of landschapstuin.
De gemeenten, de provincie en Natuurpunt hebben hun kettingzagen weer op gang getrokken om de knotwilgen op hun terrein kort te zetten. Doen ze dat niet, dan kunnen knotbomen bij hevige wind bezwijken onder het gewicht van hun eigen kruin. Via de campagne 'Bewilg het landschap' zamelt Stadlandschap de gezaagde wilgenpoten in om die gratis ter beschikking te stellen aan mensen die knotwilgen in hun weide of tuin willen aanplanten.
Wilgenpoten zijn takken van 2,5 à 3 meter lang. Ze zijn ongeveer 5 jaar oud en hebben een diameter van 6 centimeter. Van wilgen (en ook van populieren) kan je simpelweg een tak in de grond steken en deze zal spontaan wortelen en uitgroeien tot een boom.
Knotbomen maken deel uit van het typische Vlaamse landschap. Vandaag zijn de knotbomen in onze streek echter sterk teruggedrongen. Met de campagne 'Bewilg het landschap' wil Stadlandschap het behoud en de aanplant van knotwilgen opnieuw opkrikken. Nog niet overtuigd? De voordelen zijn nochtans legio: grote natuurwaarde (geschikt biotoop voor insecten, stuifmeel, nest- en schuilplaats voor vogels, vleermuizen en andere zoogdieren), beeldig in het landschap, versteviging beekkant, verdroging van drassige weilanden, houtopbrengst om de 5 à 7 jaar ...