Bij het omgaan met klimaatverandering wordt vaak gesproken over mitigatie en adaptatie. Mitigatie is het beperken van klimaatverandering door het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen, zoals het plaatsen van windmodelen en zonnepanelen. Adaptatie is het aanpassen van de leefomgeving aan de te verwachtte gevolgen van klimaatverandering in. Een voorbeeld is het verhogen van dijken tegen zeespiegelstijging of het opvangen van water in de stad, zodat rivieren niet overstromen. Forrester heeft Esri uitgeroepen als leider binnen klimaatrisicoanalyses. De combinatie van beschikbare data, locatieservices en analyses bieden inzicht in het toepassen van mitigatie en adaptie strategieën. 

Een belangrijk onderdeel van klimaatmitigatie is de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzamere vormen van energie. Er zijn verschillende databronnen die hier gegevens over bevatten, waaronder de basisregistraties. In de functioneel gebied kaartlagen binnen de Basisregistratie Topografie (BRT) en Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) zit informatie over de locatie van wind- en zonneparken. Een andere rijke bron is OpenStreetMap, met bijvoorbeeld locaties van laadpalen.

Het aanpassen van woningen resulteert veelal in een lager energieverbruik. Het energielabel van een woning laat zien wat het energieverbruik is. Het energielabel voor elk pand in Nederland is beschikbaar als kaartlaag. Deze kaart is gebaseerd op twee verschillende input datasets: officieel geregistreerde energielabels en voorlopig berekende energielabels. Deze laatste zijn geen vastgestelde labels, maar zijn gebaseerd op gegevens uit het Kadaster (o.a. type woning, grootte en bouwjaar) en op informatie van vergelijkbare gebouwen. Huizen die sinds 2015 verkocht zijn hebben een geregistreerd label, de overige gebouwen zijn opgenomen met het voorlopige energielabel. De data wordt beschikbaar gesteld door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Esri Nederland koppelt deze gegevens aan de BAG-adressen en panden om daaruit een punten- (adresniveau) en vlakkenkaart (pandniveau) te maken. Een pand kan uit meerdere adressen bestaan en zodoende ook verscheidene energielabels bevatten. In de data zijn die velden beschikbaar waarop naar wens gevisualiseerd kan worden: meest voorkomende, meest zuinige en minst zuinige energielabel in een pand. Ook zijn aanvullende velden toegevoegd om aan te geven of een energielabel gewijzigd is ten opzichte van de voorgaande versie van de kaartlaag. Elk halfjaar wordt de kaartlaag geactualiseerd. Zo is eenvoudig te achterhalen waar veranderingen optreden en trends te ontdekken. 

De kaartlaag met energielabels kan bijvoorbeeld gebruikt worden rond de verplichting voor kantoorgebouwen. Vanaf 1 januari 2023 is het verplicht dat kantoorgebouwen het label C of beter hebben. Voldoet het gebouw dan niet aan de eisen, dan mag het per 1 januari 2023 niet meer als kantoor gebruikt worden. Met de kaartlaag kan snel een overzicht gemaakt worden van gebouwen met een kantoorfunctie en met een energielabel D t/m G. In deze StoryMap kunt u meer lezen over deze kaartlaag en toepassingsmogelijkheden. 

Naast kaartlagen over de fysieke ligging van objecten is ook meer inzicht te verkrijgen door gegevens te combineren. Bijvoorbeeld de consumentvariabelen van 4orange. Hierin zit onder andere informatie over gedrag. Voorbeelden zijn huishoudens die gebruik maken van hernieuwbare energie en de energieleverancier. Zo kunt u bijvoorbeeld onderzoeken wat, qua samenstelling van huishoudens in een gebied, potentiële locaties zouden zijn voor laadpalen of waar de doelgroepen zitten die aangespoord kunnen worden om hun huis verder te isoleren. Dit is niet alleen rond mitigatie toepasbaar, maar ook rond adaptatie. Welke huishoudens zijn eerder bereid om te investeren in groene daken of verminderen van verharding in de tuin? En waar wonen mensen die kwetsbaar zijn bij extreem warme dagen?

Eén van de belangrijkste klimaatambities vanuit de Nederlandse overheid is om de gevolgen van klimaatverandering zo veel mogelijk te beperken zodat in 2050 het stedelijk gebied in Nederland klimaatbestendig, water- en hitte robuust ingericht is en beheerd wordt. Ook rond adaptatie zijn er veel kaartlagen beschikbaar als startpunt voor ruimtelijke analyses. 

De klimaateffectatlas is een belangrijke bron van informatie. Kennisinstellingen realiseren diverse kaartproducten over het huidige en voorspelde klimaat in 2050 en deze gegevens worden beschikbaar gemaakt door Climate Adaptation Services. Alle kaartlagen worden door Esri Nederland ook aangeboden binnen ArcGIS, zodat ze direct gecombineerd kunnen worden met andere kaartlagen. Eén van de nieuwere kaartlagen is die van de gevoelstemperatuur in de stad. Deze kaartlaag biedt inzicht in de gevoelstemperatuur op een extreem warme dag en helpt bij het vaststellen van beleid om hittestress tegen te gaan en meer verkoeling te realiseren op specifieke plekken in de buitenruimte. 

ArcGIS biedt tevens geavanceerde mogelijkheden voor bereikbaarheidsstudies. Door de mogelijkheden van netwerkanalyse in te zetten, zijn berekeningen te maken zoals wat is de gemiddelde bereikbaarheid vanuit woningen tot parken (voor verkoeling) en voorzieningen.

Met de beschikbare data binnen het ArcGIS-platform is er een startpunt voor het uitvoeren van analyses. Naast analyse is visualiseren ook van grote meerwaarde om mensen te informeren over klimaatverandering en de gevolgen. De kaart dient als motor om antwoorden te geven, maar hoeft niet altijd het antwoord zelf te zijn. Op https://klimaat.esri.nl hebben we zelf een aantal kerngegevens voor het voorspelde klimaat in 2050 (op basis van een weerscenario van het KNMI) gevisualiseerd naar postcode. Voer uw postcode in, en ervaar hoe het zit met gevolgen van klimaatverandering voor uw omgeving. Het is gemaakt als inspiratie. Op welke wijze maakt uw gemeente, waterschap of provincie de veranderingen voor uw regio inzichtelijk, gevoed door geo-informatie? We denken graag mee hierover. En met een uitgebreide verzameling van data én GIS-technologie is er fundament beschikbaar om snel mee aan de slag te gaan.