Belgische Commissie
voor de Coördinatie van het antibioticabeleid
Promoten van een verantwoord antibioticagebruik in België en het bestrijden van de antibioticaresistentie
Goede Praktijk
Campagne Antibiotica winter 2019-2020
Antibioticaresistentie is één van de grootste bedreigingen voor de gezondheid. In Europa stierven in 2015 30% meer mensen aan antibioticaresistente infecties dan in 2005. Dit is voornamelijk het gevolg van overmatig antibioticagebruik. Meer dan de helft van de patiënten met griep, een verkoudheid of acute bronchitis krijgt nog steeds antibiotica voorgeschreven.
Om de artsen en apothekers te helpen dit ongepast antibioticagebruik te verminderen, bieden BAPCOC en de FOD Volksgezondheid verschillende hulpmiddelen aan, waaronder de gloednieuwe digitale editie van de ‘Antibioticagids’, oftewel de Belgische gids voor anti-infectieuze behandeling in de ambulante praktijk.
Veel patiënten zijn zich onvoldoende bewust van het nut en het juiste gebruik van antibiotica. Dat blijkt uit de Eurobarometer 2018 en de analyse van onze laatste sensibilisatiecampagne. Gelukkig vinden zij dat hun huisarts en apotheker hen hierover het best kan informeren.
Om hen hierbij te helpen, lanceren we ook dit jaar de campagne: "Antibiotica: gebruik ze goed en enkel als het moet". Vanaf 18 november worden er radiospots uitgezonden om het grote publiek te sensibiliseren over het juiste gebruik van antibiotica. Er zullen ook advertenties in de krant “Metro” en op diverse gezondheidsgerelateerde websites verschijnen.
De WGO biedt een e-learning aan om zorgverleners die regelmatig antimicrobiële middelen voorschrijven te voorzien van kennis en hulpmiddelen, om hun gebruik van deze essentiële geneesmiddelen in de dagelijkse klinische praktijk te verbeteren.
Deze opleiding is bedoeld voor artsen die in hun ambulante of klinische praktijk regelmatig besmettelijke ziekten behandelen. Door middel van verschillende modules kunnen zij de specifieke vaardigheden verwerven die hen zullen helpen om te reageren op de klachten van patiënten, om ze op een bevredigende en veilige manier te behandelen, maar zonder anti-infectiemiddelen voor te schrijven, als zij ze overbodig vinden.
Ja, in het begin heeft u waarschijnlijk meer tijd nodig om uw patiënten uit te leggen waarom u geen antibiotica voorschrijft, maar snel zullen deze verklaringen de acties en verklaringen die u hen op welke manier dan ook geeft, integreren. En ze zullen, gerustgesteld, niet het idee hebben om naar een andere dokter te gaan!
Ter gelegenheid van de Europese Antibioticadag vragen we onder andere artsen, verpleegkundigen, ziekenhuisdirecteuren, apothekers, boeren, dierenartsen, beleidsmakers, beroeps- en patiëntenorganisaties, overheidsinstellingen en het grote publiek om via Twitter, Facebook of Instagram een bericht te delen waarin ze uitleggen wat zij doen om de werkzaamheid van deze geneesmiddelen te waarborgen.
Oproep tot actie: Kies één eenvoudige belofte over hoe jij beter gebruik zal maken van antibiotica en mee zal helpen om deze levensreddende medicijnen te behouden voor de toekomst.
Belangrijk nieuws
Oprichting platform psychiatrische zorg
Aan de puntprevalentiestudie (Global-PPS) in de periode oktober-november 2017 namen in totaal 23 psychiatrische ziekenhuizen en 13 PAAZ (psychiatrische afdeling in een algemeen ziekenhuis) deel: 3,3 % van alle patiënten had op het moment van de studie minstens één zorginfectie; 3,5 % van alle patiënten nam minstens één antimicrobieel middel.
Om rekening te houden met de specifieke kenmerken van de psychiatrische sector en op verzoek van deze sector, heeft het federale platform voor ziekenhuishygiëne een specifiek platform psychiatrie opgericht. Net zoals de regionale platforms, is dit platform vertegenwoordigd binnen het federale platform voor ziekenhuishygiëne.
Het KB van 26 april 2007 bepaalt de normen die door ziekenhuizen en hun diensten moeten worden nageleefd met betrekking tot ziekenhuishygiëne.
Net zoals acute, gespecialiseerde (SP) en geriatrische (G) ziekenhuizen, vallen ook psychiatrische ziekenhuizen onder dit KB. De taken van de verpleegkundige ziekenhuishygiënist, geneesheer-ziekenhuishygiënist, het team en het comité voor ziekenhuishygiëne zijn dezelfde als voor algemene ziekenhuizen (met of zonder psychiatrische bedden).
Toch ligt de financiering voor ziekenhuishygiëne, op basis van type bedden, anders en meestal lager binnen de psychiatrische ziekenhuizen.
Er zijn enkele belangrijke verschillen tussen de psychiatrische ziekenhuizen, PAAZ en de algemene ziekenhuizen.
Zo ziet de fysische ziekenhuisomgeving er vaak anders uit naargelang het type instelling en verblijven psychiatrische patiënten langer op één afdeling.
Patiënten bewegen zich vaak zelfstandig binnen en buiten het ziekenhuis en hebben veel contact met andere patiënten. Zo worden sanitaire ruimten en leefruimten meer gedeeld en staan patiënten soms in voor eigen schoonmaak van de kamer en het bereiden van de maaltijden.
Psychiatrische patiënten hebben een hoger infectierisico dan de doorsnee bevolking, omwille van volgende redenen:
In de kijker
AMCRA
De eerste benchmarkrapporten zijn beschikbaar voor dierenartsen op het Sanitel-Med platform van het FAGG. Het FAGG voorziet deze rapporten omwille van de essentiële rol van de dierenarts in het gebruik van antibiotica op de bedrijven.
Houders van varkens, pluimvee of vleeskalveren in België ontvingen reeds meerdere periodieke benchmarkrapporten van het antibioticagebruik op hun bedrijf.
Door deze rapporten worden grote gebruikers van antibiotica geïdentificeerd en kunnen maatregelen worden genomen.
Door het benchmarken van dierenartsen op basis van een score (‘Contract Score’) worden ook zij onderverdeeld in 50% ‘laagverschaffers’, 40% ‘aandachtsverschaffers’ en 10% ‘grootverschaffers’.
Het gebruik van antibiotica in de reisduivensector en geassocieerde risico’s voor dier en mens worden beschreven en onder de aandacht gebracht.
Dit advies wenst te beklemtonen dat duivenmelkers en hun dierenartsen moeten gesensibiliseerd worden over de risico’s van antibioticagebruik. Maatregelen voor een meer verantwoord antibioticagebruik bij reisduiven komen aanvullend aan bod.
Verslag afgelopen event
Studiedag 2 oktober
Op 2 oktober 2019 werd een BAPCOC-workshop gehouden over strategieën die in Belgische ziekenhuizen worden toegepast om het rationeel gebruik van antimicrobiële stoffen te ondersteunen en te verbeteren. Een bepaalde hoeveelheid gegevens wordt al intern verzameld en kan worden gebruikt voor projecten ter verbetering van de programma's voor het voorschrijven van antimicrobiële stoffen of de evaluatie van de praktijk.
Het programma van de workshop had als doel om artsen, ziekenhuisapothekers en andere zorgverleners in de ziekenhuizen te informeren over i) Pay for performance (P4P-programma), ii) de epidemiologische gegevens van antimicrobiële consumptie in Belgische ziekenhuizen (BeH-SAC, prevalentiestudies), en iii) interessante initiatieven door acute ziekenhuizen ter ondersteuning van hun antibioticabeleid.
Pedro Facon, directeur-generaal Gezondheidszorg bij de FOD Volksgezondheid, opende de workshop. Hij benadrukte het feit dat het principe van stewardship zowel op macroniveau kan worden toegepast, voor een goed beheer van de gezondheidsstelsels, als op microniveau, op lokale en interne ziekenhuispraktijken. Het doel is om het beleid en de aanpak te versterken, evaluatieprocessen op te zetten om de structuren te versterken en de impact te optimaliseren. De gegevens die in de diensten worden verzameld en aan de federale instellingen worden meegedeeld, moeten ook zinvol zijn voor de ziekenhuisafdelingen. Het is wenselijk dat activiteiten op alle niveaus meetbaar zijn, zichtbaar worden gemaakt en dus leiden tot continue verbetering. De resultaten van verschillende monitoring- en bewakingssystemen die binnen ziekenhuizen worden ingezet, kunnen worden gekoppeld aan kwaliteitsindicatoren, zoals in het P4P-programma, om goede praktijken te stimuleren en de financiering van onze ziekenhuizen transparanter te maken.
De implementatie van een P4P-programma vindt pas haar volle betekenis wanneer de focus ligt op de domeinen waar verbetering noodzakelijk is. Vanuit de problematiek rond antimicrobiële resistentie, viel de huidige keuze bij de procesindicatoren ‘antibioticaprofylaxe voor totale heup- of knieprothese’, ‘pacemaker’ en ‘hysterectomie’. De details over de berekening van deze antibioticaprofylaxe-indicatoren, het feedbackrapport dat ziekenhuizen krijgen, alsmede toekomstige pistes en uitdagingen zijn te vinden in de presentatie.
De nationale resultaten van het BeH-SAC project werden voorgesteld en er werd een training gegeven over hoe ziekenhuizen hun eigen gegevens kunnen downloaden via Healthstat.be.
Vervolgens legden de ziekenhuisapothekers van twee verschillende ziekenhuizen uit hoe de antibioticatherapiebeleidsgroepen (ABTBG) en de medische directie in hun ziekenhuizen deze gegevens gebruiken.
In 2017 werden twee puntprevalentiestudies (PPS) doorgevoerd in 84 ziekenhuizen, wat een nationale participatiegraad vertegenwoordigt van 81.4%. Het gaat om enerzijds de ECDC-PPS (European Centre for Disease Prevention and Control), in België gecoördineerd door Sciensano, en anderzijds de Global-PPS over antimicrobiële consumptie en zorginfecties, georganiseerd door BAPCOC. De nationale resultaten van deze twee PPS werden voorgesteld, met een focus op de kwaliteitsindicatoren die specifiek werden gemeten met de Global-PPS. Twee verschillende sprekers getuigden hoe de resultaten uit de Global-PPS als aanvulling dienen om hun routine-activiteiten rond Stewardship te ondersteunen. Tot slot illustreerde de vertegenwoordiger van een derde ziekenhuis een interne goede praktijk. Het gaat om een geautomatiseerd beslissingsondersteunend systeem dat antibioticaprofylaxie optimaliseert.
Ten slotte toonden we de resultaten 2016-2018 van de ABTBG-rapporten dat ziekenhuizen jaarlijks verplicht overmaken aan BAPCOC en werd de strategische nota van de werkgroep ziekenhuisgeneeskunde voor de periode 2019-2024 voorgesteld. Dit kadert in het Nationaal Actieplan tegen Antimicrobiële resistentie (NAP-AMR) dat in voorbereiding is en op het einde van 2019 voorgesteld zal worden.
Agenda
De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu (FOD), in samenwerking met het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG), het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) en Sciensano nodigen u uit om deel te nemen aan een uitwisselings- en reflectiedag over de Belgische strategie voor de komende 5 jaar (2020-2024) voor de bestrijding van antimicrobiële resistentie en zorginfecties in ziekenhuizen, ontwikkeld in samenwerking met BAPCOC en AMCRA.
Die dag willen we vertegenwoordigers van professionele organisaties, privaat of publiek, evenals wetenschappelijke organisaties voor de gezondheid van mens, dier en milieu samenbrengen rond de "One World One Health"-aanpak.
VOORLOPIG PROGRAMMA
Voormiddag in plenaire vergadering:
Namiddag in sectorale groepen:
Einde van de namiddag in plenaire vergadering:
Contact
Promoten van een verantwoord antibioticagebruik in België en het bestrijden van de antibioticaresistentie