De opera is gebaseerd op een toneelstuk van de Duitse Otto Borngräber, die in 1908 uitgaat van verhalen uit het Bijbelboek Genesis. Op het eerste gezicht een prima keuze in het christelijke Beierse koninkrijk waar hij werkt. Toch wordt zijn toneelstuk onmiddellijk na de première verboden in het hele rijk. Dat heeft vooral te maken met de manier waarop Borngräber zich het verhaal eigen maakt.

In het Bijbelse verhaal doodt Kajin zijn broer omdat hij jaloers is op de liefde die Chabel van God ontvangt. Borngräber brengt hier een drastische wijziging aan: in zijn verhaal doodt Kajin zijn broer omdat hij jaloers is op de band tussen Chabel en hun moeder Chawa. Die band gaat veel verder dan een normale moeder-zoonrelatie… omdat Adahm geen interesse meer in haar heeft, deelt Chawa het bed met haar eigen zoon! Borngräber plaatst het verhaal van de eerste vier mensen op aarde in een totaal nieuw licht door de vraag te stellen: wat als je een jonge, heteroseksuele man bent en de enige vrouw op aarde je eigen moeder is?

Je denkt bij opera misschien aan zangers in grote hoepeljurken of andere traditionele kostuums, maar oude verhalen worden vaak juist in een totaal nieuw jasje gestoken. Zo plaatsen regisseurs opera's in de moderne tijd en proberen ze duidelijk te maken dat de emoties en problemen van vroeger nog steeds relevant zijn. Je zou kunnen zeggen dat dit sowieso een belangrijke eigenschap van kunst is: het blootleggen van universele menselijke gevoelens, los van tijd of plaats. In Die ersten Menschen blijkt dan ook al snel dat een eeuwenoud Bijbels verhaal ons zowel in de vroege twintigste eeuw als in onze tijd nog veel te vertellen heeft.

Zo schreef hij deze opera niet voor veel verschillende personages met een groot koor, zoals veel van zijn tijdgenoten deden, maar koos hij voor een cast van slechts vier personen. Daarnaast schreef hij ook voor dat het decor enkel en alleen moest bestaan uit één beeld: een kaal oerlandschap, als verbeelding van de sobere omgeving waar de eerste vier mensen in leefden. Nogal een verschil met de grootse, indrukwekkende decors die in die tijd gewoon waren.

Stephan werd beïnvloed door de grote, heftige veranderingen die hij meemaakte in de wereld. De tijd waarin hij leefde was er een van snelle ontwikkelingen en grote gebeurtenissen: elektriciteit werd voor het eerst op grote schaal gebruikt, elektrische apparaten verschenen ineens overal en de wereld werd voor de meeste mensen kleiner en veel beter bereisbaar. Ook de industrie veranderde in groot tempo en werd steeds efficiënter en grootschaliger. Daarnaast kwamen fotografie en film op, die ervoor zorgden dat de wereld op een totaal nieuwe manier in beeld kon worden gebracht. Ook in de kunsten wakkerde dit hele nieuwe mogelijkheden aan. 

Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 was misschien wel de meest ingrijpende verandering in deze tijd. Omdat de manier waarop mensen de wereld zagen in korte tijd radicaal veranderde, was er in de kunst ook behoefte aan nieuwe manieren om de wereld in beeld te brengen. Kunstenaars in alle kunstvormen zochten, bewust en onbewust, naar nieuwe manieren om zich uit te drukken, naar een beeldtaal die aansloot bij de snelle dynamiek van de wereld, en naar manieren om de gevoelens rondom al deze gebeurtenissen in hun kunst tot uiting te brengen. Stephans vernieuwende blik op opera paste dus goed in deze tijdsgeest.